VincentHunink



HOME VERTALINGEN | ALLE PUBLICATIES | INDEX | CONTACT




 
PUBLILIUS SYRUS

Romeinse wijsheden

bezorgd, vertaald en toegelicht door Vincent Hunink
(Voltaire, 's-Hertogenbosch 2005) 

[ISBN 90 5848 063 1; 91 p. ca. eur 9,95]


De Romeinse dichter Publilius Syrus vierde triomen in zijn eigen tijd, de eerste eeuw voor Christus. Zijn mime-stukken werden met veel succes opgevoerd in Rome en daarbuiten, en de mensen namen menig uitdrukking of mooie frase van hem over. Al vrij snel werd er een uitgebreide bloemlezing gemaakt van pakkende oneliners uit zijn stukken. Flitsende wijsheden, grapjes, inzichten over het leven: alles wat een ruim publiek aansprak, en wat jonge mensen nuttige instructie kon geven, werd verzameld. In deze vorm werd Publilius Syrus zelfs schoolauteur. Generaties jonge Romeinen hebben leren lezen en schrijven met zijn spreuken.

In de late oudheid en middeleeuwen raakte het werk van Publilius Syrus in vergetelheid: zijn mimen werden niet meer overgeschreven. Gelukkig bleven de eruit gelichte spreuken onverminderd populair. Zo'n zevenhonderd stuks zijn met enige zekerheid aan Publilius toe te schrijven.

Deze spreuken worden vaak gebloemleesd, maar zelden integraal vertaald en uitgegeven. Dat leek een goed uitgangspunt voor een geheel nieuwe, integrale, metrische vertaling van de Spreuken. Aan dit project heb ik met lange tussenpozen enkele jaren gewerkt. Meer dan tien, twintig spreuken per keer vertalen levert een vertaler al gauw hoofdpijn op...

Het bleek lang niet altijd gemakkelijk om door te dringen tot de kern van het vaak compacte Latijn. Deze kern vervolgens in trefzeker en leesbaar Nederlands omzetten leverde niet minder problemen op. In een bepaald stadium heb ik op mijn site de hulp ingeroepen van mede-Latinisten en liefhebbers. Enkelen van hen leverden vertalingen van spreuken die uiteindelijk in de boekversie terecht zijn gekomen.

Het boekje bevat alle spreuken in Latijnse grondtekst en Nederlandse vertaling, uiteraard voorzien van een nawoord.

Het boek is inmiddels uitverkocht en wordt voorlopig niet herdrukt.

Daarom is de volledige tekst van de vertaling voor iedereen beschikbaar op deze website! Volg de links naar volledige tekst om het bestand (225 kB) te downloaden. TIP: als het niet lukt het bestand in te lezen door op de link te klikken, kan het helpen om het bestand eerst te laten opslaan op uw eigen computer. Open het vervolgens handmatig met Acrobat Reader. 

Nieuws (2010): een aantal citaten worden opgenomen op de landelijke site www.maximen.nl. Klik hier voor een directe link naar Publilius citaten.

 



FRAGMENT

Cotidie est deterior posterior dies.
Elke dag is slechter dan de dag ervoor. (C20)
 
Crimen relinquit vitae, qui mortem appetit.
Je zoekt de dood? Je leven was niet vrij van schuld. 
 
Cogas amantem irasci, amari si velis.
Maak je liefje kwaad, wanneer je liefde wilt! 
 
Contra pudentem stulta est nimia ingenuitas.
Bij grof volk moet je niet te openhartig zijn. 
 
Crudelis est non fortis, qui infantem necat.
Kindermoord is altijd wreed, nooit blijk van moed.
 
Consiliis inveniunt multi, sed docti explicant.
In raad zijn velen goed, de besten ook in daad.
 
Cave quicquam incipias, quod paeniteat postea.
Begin maar niets waarvan je later spijt zult krijgen.
 
Cui omnes bene dicunt, possidet populi bona.
Ben je geliefd, dan heb je wat het volk kan geven.
 
Cui nolis saepe irasci, irascaris semel.
Word niet telkens kwaad, maar doe dat één keer goed!
 
Crudelis lacrimis pascitur, non frangitur.
Sadisten smelten niet door tranen: zij verharden. 
 
Caeci sunt oculi, cum animus alias res agit.
De ogen zien niets als de geest iets anders doet. (C30)
 
Caret periclo qui etiam cum est tutus, cavet.
Pas óók op als je veilig bent, dan zit je goed. 
 
Cum ames, non sapias, aut cum sapias, non ames.
Verliefd? Wees niet goed snik! Goed snik? Word niet verliefd!
 
Cicatrix conscientiae pro vulnere est.
Een slecht geweten trekt zoals een oude wond. 
 
Cuivis potest accidere, quod cuiquam potest.
Wat iemand overkomt kan ieder overkomen.
 
Cave amicum credas, nisi quem probaveris.
Noem niemand 'vriend' tenzij hij zich bewezen heeft. 

Contra felicem vix deus vires habet.
 
Bij echt geluk staat zelfs een god haast machteloos.
 
Cum das avaro praemium, ut noceat rogas.
Beloon een hebberd en je zegt: 'Benadeel mij'! 
 
Cum se ipse vincit sapiens, minime vincitur.
Wie eigen driften overwint lijdt geen verlies. 
 
Contra hostem aut fortem oportet esse aut supplicem.
De vijand nadert... Wees nu flink of buig in het stof. 

Cito culpam effugias, si incurrisse paenitet.
Een fout waarvan je spijt krijgt zul  je gauw vermijden. (C40)
 
Cum periclo inferior quaerit, quod superior occulit.
Zoeken wat je baas verborgen houdt is link. 
 
Consilium in dubiis remedium prudentis est.
Bij nood helpt rustig denken. Dat is wijze raad. 
 
Cum ignoscis uni, gratos complures facis.
Met één persoon vergeven maak je vele vrienden. 
 
Contubernia sunt lacrimarum, ubi misericors miserum adspicit.
Een groot hart ziet ellende: tranen gaan dan samen...

Crebro ignoscendo facies de stulto improbum.
Door vaak vergeven maak je dwazen ook nog slecht.
 
Cui plus licet quam par est, plus vult quam licet.
Wie meer vermag dan goed is, wil meer dan hij mag.

 



RECENSIES


'Deze uitgave biedt tweetalig de gehele verzameling. Latijns-Nederlands. Vincent Hunink heeft hiermee een nieuw meesterwerk aan zijn vertalingen toegevoegd. Zeer goede vertaalvondsten, een goudmijn voor wie beproefde uitspraken zoekt. De inleiding is kort en ter zake.'
     G. B e r v e l i n g  voor Nederlandse Bibliotheek dienst (05-01-2006)


 



VOLLEDIGE TEKST


De volledige tekst van Publilius Syrus, Romeinse Spreuken,  ingeleid en vertaald door Vincent Hunink ('s-Hertogenbosch 2005) is op deze site beschikbaar. Iedereen wordt van harte uitgenodigd om de tekst te downloaden en te lezen. Wilt u fragmenten van de tekst overnemen in een commerciële uitgave, dan is toestemming van de uitgever nodig (De Kloostersgang 5 5211 SW 'S-HERTOGENBOSCH). Een berichtje naar mij wordt sowieso op prijs gesteld ! Het is voor mij aardig om te horen wat er met deze tekst gebeurt.

Gebruik onderstaande link om het bestand te downloaden.

download Romeinse spreuken als gratis ebook (epub)

 

 

 


latest changes here: 17-09-2017

 


 

HOME VH / vincenthunink.nl

(c) 2017 V. Hunink

copyright statement  / contact