Een spookhuis in Athene, spannende besprekingen in de senaat, literaire stijl, luxe landhuizen en de uitbarsting van de Vesuvius bij Pompeii. Heel verschillende thema’s die één ding gemeen hebben: ze worden kleurrijk beschreven in de brieven van Plinius.

Gaius Plinius Caecilius Secundus, beter bekend als Plinius de Jongere (62-ca. 113) was een rijke Romein en senator uit de tijd van keizer Trajanus. Een man met een bevoorrecht leven. Daarvan getuigen negen bundels persoonlijke brieven, die hij zelf publiceerde. Vriendschap, goede smaak en hoge morele normen spelen een belangrijke rol. Maar er is ook aandacht voor sterfgevallen, vreemde verschijnselen en grappige anekdotes. Steeds hanteert Plinius een verzorgde stijl, waarmee hij welbewust mikt op eeuwige roem. Elke brief is een klein kunstwerk, een wonder van taal.

In deze brieven voel je hoe het is om te leven als vooraanstaand senator in het Rome van keizer Trajanus. En je krijgt sympathie voor de ijdele, maar steeds innemende auteur.

De nieuwe uitgave biedt alle 247 brieven in een nieuwe vertaling in eigentijds Nederlands.

Vincent Hunink (1962) is universitair docent Latijn en Vroegchristelijk Grieks en Latijn aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Sinds 1990 vertaalt hij met grote regelmaat uit vooral de Romeinse literatuur. uitgeverij Bij Athenaeum bracht hij eerder drie bloemlezingen van Plinius’ brieven uit. Samen met Roald Dijkstra vertaalde hij Plinius' zakelijke correspondentie met keizer Trajanus ('boek 10'). Deze verscheen eveneens bij uitgeverij Athenaeum, onder de titel 'Majesteit!'. Zie ook meteen hieronder op deze webpagina. 

In Voor altijd zijn alleen de door Plinius zelf voor publicatie vrijgegeven brieven opgenomen. Er bestaat nog een kleine andere collectie brieven van én aan Plinius uit de zakelijke sfeer. In het 'boek 10' is zijn correspondentie met keizer Trajanus opgenomen.

Deze brieven vertaalde ik eerder samen met Roald Dijkstra onder de titel Majesteit!

Op de pagina gewijd aan die uitgave vindt u meer informatie.
Ook kunt u de hele tekst als PDF gratis downloaden.

Klik hier om naar Majesteit! te gaan

  FRAGMENT

16

Beste Erucius,

Al eerder was ik erg gesteld op Pompeius Saturninus – ik bedoel onze vriend – en ik prees zijn talent, zelfs voordat ik wist hoe plooibaar en veelzijdig het is. Maar nu ben ik helemaal in zijn greep, in zijn macht, in zijn ban. Ik hoorde hem pleiten met scherpte en vuur, en evengoed verzorgd en verfijnd, of hij nu voorbereid sprak of voor de vuist weg. Veel goed getimede aforismen, gedragen en fraaie zinsbouw, klinkende woorden van ouderwetse snit. Het maakt veel indruk als het in een stroom langswervelt, en het maakt indruk bij herlezing. Je zult het met me eens zijn zodra je zijn toespraken ter hand neemt. Toespraken die zich gemakkelijk laten vergelijken met elk van de oude redenaars die hij wil evenaren.

Maar als geschiedschrijver voldoet hij nog meer, door bondigheid en helderheid, door een prettige stijl en ook door zijn waardige, hoogstaande verteltrant. Want de woorden die hij personen in de mond legt zijn even krachtig als in zijn eigen speeches, alleen nog compacter, afgemetener, strakker.

Daarnaast schrijft hij verzen zoals mijn favoriet Catullus of Calvus. Ja ze kunnen echt doorgaan voor werk van Catullus of Calvus. Wat een charme en zoetheid, wat een bitterheid en passie! Zeker, er staan ook wat grovere stukken tussen de zachte en lichte verzen, maar dat is met opzet: ook dat is net als bij Catullus of Calvus.

En onlangs las hij me wat brieven voor, naar zijn zeggen brieven van zijn vrouw. Plautus of Terentius in proza, dat was wat ik meende te horen! Of ze nu van zijn vrouw zijn zoals hij beweert, of van hemzelf zoals hij ontkent, in beide gevallen verdient hij roem. Ofwel omdat hij zulke teksten heeft geschreven, ofwel omdat hij zijn vrouw, die als meisje bij hem kwam, zo geleerd en stijlvol heeft gemaakt.

Ik heb hem dus de hele dag bij me: ik lees hem voordat ik schrijf en na het schrijven en ook nog ter ontspanning. Met steeds de indruk van variatie.

Dat zou jij ook moeten doen, dat adviseer ik je met klem. Want het feit dat hij leeft mag zijn teksten toch niet in de weg staan? Want stel, hij had geleefd vóór onze tijd, dan zouden we op zoek gaan naar zijn boeken en ook naar portretten. Maar nu hij onder ons is valt hij uit de eer en de gratie, alsof we op hem uitgekeken raken? Zouden we zo’n bewonderenswaardig man niet bewonderen? Domweg omdat we het geluk hebben hem te zien, hem aan te spreken en te horen, te omarmen? Dat zou totaal verkeerd en ondankbaar zijn. We mogen hem prijzen, ja, en nog iets meer: we mogen van hem houden.

Hartelijke groeten,

Plinius

¶ Brief 1,16; datum: 97. ¶ Erucius: Erucius Clarus, ervaren redenaar. ¶ Pompeius Saturninus: zie brief 8. Blijkens Plinius’ beschrijving is hij als schrijver een vroeg voorbeeld van de archaïserende tendens die vooral in de tweede eeuw in de Romeinse literatuur opkwam. Zijn speeches en geschiedwerk zijn niet bewaard gebleven. ¶ Catullus: Gaius Valerius Catullus (ca. 84 - ca. 54 v.Chr.), belangrijk en invloedrijk Romeins dichter. Een bundel gedichten van hem wordt nog altijd veel gelezen. ¶ Calvus: genoemd in brief 2. ¶ Plautus: Titus Maccius Plautus (ca. 254-184 v.Chr.), grote Romeinse komediedichter. Eenentwintig van diens stukken zijn bewaard gebleven. ¶ Terentius: Publius Terentius Afer (eerste helft tweede eeuw v.Chr.), tweede grote Romeinse komediedichter, van wie nog zes stukken te lezen zijn.

RECENSIES

latest changes here: 25-9