VincentHunink



HOME VERTALINGEN | ALLE PUBLICATIES | INDEX | CONTACT




 

 


 MELITO VAN SARDES
Als een lam

de oudste Paashomilie

vertaald door Vincent Hunink,
ingeleid door Paul van Geest
Brevier, Kampen 2013


 

[80 p; ISBN 978 94 91583 179;  EUR 12,50]


 

In het vroege christendom is de christelijke leer nog lang niet op alle punten ontwikkeld. Een paar hoofdgedachten zijn duidelijk, maar over tal van zaken is er volop debat. Dat geldt bijvoorbeeld voor zowat alle aspecten van de joodse traditie. In hoeverre is het christendom nu echt een breuk met die traditie, en waar lopen de lijnen juist door?

De christelijke schrijver en bisschop Melito van Sardes buigt zich over de vraag wat het christelijke Pasen met het joodse Pasen van doen heeft. Via een ingenieuze verklaring van Exodus (uit het joodse Oude Testament) laat hij zien dat het 'paaslam' waarvan daar sprake is Jezus Christus is. Het joodse model wordt vervangen door de nieuwe christelijke werkelijkheid.

Melito wordt vaak verweten dat hij 'anti-joodse sentimenten' in zijn tekst zou laten klinken. Wie goed leest ziet dat dit reuze meevalt. het lijkt erop dat Melito zelf een jood was, die vanuit zijn joodse achtergrond zijn christelijke positie scherp moest afbakenen.

De hier vertaalde tekst is de oudst bestaande christelijke paashomilie (preek). De tekst is pas in de 20e eeuw teruggevonden op stukken papyrus. De stijl van de tekst is verzorgd: het geheel houdt het midden tussen een zorgvuldig uitgesponnen meditatie over het Paasmysterie, een theologische uiteenzetting en een lyrische tekst met veel retorische stijlfiguren.

Alle reden dus om dit bijzondere document in het Nederlands uit te brengen.

De vertaling van Vincent Hunink wordt voorafgegaan door een korte, in formatieve inleiding door Paul van Geest

 

 

Uit de voorjaarscatalogus van Uitgeverij Brevier :

 



FRAGMENT


 

 

Zoals het dus is met vergankelijke voorbeelden,
zo is het ook met onvergankelijke.
Zoals het is met aardse zaken,
zo ook met hemelse.
Het heil en de realiteit van de Heer
werden voorafgebeeld in het volk Israël.
De regels van het Evangelie
werden vooraf verkondigd in de Wet.

Zo werd het volk Israël het model van een ontwerp
en de Wet de schriftelijke neerslag van een symbool.
Het Evangelie vormt de uitleg van de Wet,
de vervulling ervan,
en de Kerk de plaats waar de Wet
realiteit wordt.

Het model was waardevol vóór de realisatie
het symbool fantastisch vóór de interpretatie.
Dat wil zeggen,
het volk Israël was waardevol
voordat de Kerk opstond,
en de wet fantastisch
voordat het Evangelie in het licht kwam.

Maar zodra de Kerk opstond en het Evangelie voorop stond
raakte het model leeg: zijn kracht
ging over op wat realiteit werd.
En de Wet vond zijn vervulling, zijn kracht
ging over op het Evangelie.

Zoals het model leeg raakt
doordat het beeld overgaat op wat echt reëel is,
en het symbool vervuld raakt,
in het licht gezet door interpretatie,
evenzo vond de Wet zijn vervulling
doordat het Evangelie in het licht kwam
en raakte het volk Israël leeg
doordat de Kerk opstond.
En het model werd losgelaten
door de verschijning van de Heer.

Zo is wat vroeger waardevol was
vandaag waardeloos geworden
doordat wat reële waarde heeft
is verschenen.

Ja, vroeger was het waardevol,
de slachting van het schaap,
nu waardeloos door het leven van de Heer.
Waardevol was de dood van het schaap,
nu waardeloos door het heil van de Heer;
waardevol het bloed van het schaap,
nu waardeloos door de Geest van de Heer;
waardevol het lam dat geen kik gaf,
nu waardeloos door de onberispelijke Zoon;
waardevol de tempel beneden,
nu waardeloos vanwege Christus boven.
Waardevol was het Jeruzalem beneden,
nu waardeloos vanwege het Jeruzalem boven
(vgl. Galaten 4,26);
waardevol was de beperkte erfenis,
nu waardeloos door de ruime genade.

Want de heerlijkheid Gods
zit niet gebonden aan één plaats,
één klein stukje erfdeel.
Nee, tot alle grenzen van de wereld
is Zijn genade uitgegoten.
Dáár heeft de almachtige God Zijn tent opgeslagen
door Christus Jezus,
aan wie de eer zij tot in de eeuwen.
Amen.
 

(c.39-44)

 


 

RECENSIES

 

'...fris vertaald door de onvermoeibare Vincent Hunink en ingeleid door Paul van Geest.'

uit korte recensie in het Katholiek Nieuwsblad door HR, 22 maart 2013, +p16

+++

'Dit is een heel bijzonder boekje. Stel je voor dat je een paaspreek kunt lezen die zo’n 160 jaar na Christus is gehouden. Een preek dus uit de vroeg-christelijke kerk, gehouden door Melito, bisschop van Sardes zo’n kleine 2000 jaar(!) geleden. Hoe verkondigde men toen het grootste heilsfeit uit de geschiedenis? In een preek in zeven deeltjes (!) legt Melito uit wat Pasen betekent, en vooral hoe het zich verhoudt tot het Joodse Pesachfeest. Opvallend daarbij is hoe scherp hij laat zien wat de joden gedaan hebben met hun Messias. Hij doet dat bewogen en indringend, maar wie hem van antisemitisme beschuldigt, heeft hem zeker niet goed begrepen. Het boekje wordt ingeleid door professor Paul van Geest die de
historische context verduidelijkt waarin deze preek is ontstaan. De vertaling van Vincent Hunink laat goed zien van welke stijlmiddelen bisschop Melito gebruik maakte om zijn hoorders te overtuigen. Wie dit boekje leest, kan zich verwonderen en verheugen over de blijvende kracht van de Evangelieverkondiging door alle eeuwen heen! De vertaling leest als een trein en de uitgave is zeer verzorgd. Lezen dus!

bespreking door (??) in Ambtelijk Contact, voorjaar 2013

+++

'... nieuw vertaald... lezenswaardige inleiding... door de dichterlijke toon, de korte maar krachtige formulering en de hartelijke verbondenheid met het geheimenis van de verzoening door Christus' bloed, is dit boekje uitermate geschikt voor persoonlijke meditatie. (...) Van harte aanbevolen.'

uit de bespreking door  D s .   A .   v a n   d e r   Z w a n in Om Sions Wil, pastoraal gezinsmagazine 77, 2013, nr 26 (december), p 26

 


latest changes here: 17-09-2017




HOME VH / vincenthunink.nl

(c) 2017 V. Hunink

copyright statement  / contact