Tekst gepubliceerd in: Hermeneus 78, 2006, 247 ALLES
OVER ARCHIAS
Cicero's
verdedigingrede voor de dichter Archias is van oudsher een veelgebruikte tekst
in cursussen Latijn. De redevoering is vrij kort en biedt behalve de
gebruikelijke aspecten van retorica ook enige mogelijkheden voor
cultuur-historische beschouwingen. Cicero breidt zijn betoog namelijk uit tot
een politieke en culturele verantwoording van zichzelf en een pleidooi voor humanitas
in het algemeen. Een
team van Vlaamse classici heeft nu een boekje over de redevoering samengesteld,
waarmee vooral docenten Latijn hun voordeel kunnen doen. De uitgave bevat een
nieuwe Nederlandse vertaling van de tekst door Lieven Defreyne, met inleiding en
aantekeningen, aangevuld met een persoonlijk pleidooi voor gebruik van de tekst
in de klas. Dit materiaal is aangevuld met twee essays, door Tom Deneire en Toon
Van Houdt, en een vrij uitgebreide bibliografie. Merkwaardig genoeg ontbreekt
een Latijnse tekst van de Pro Archia. Opmerkelijk is verder de lay-out
van het boekje, waarin consequent gebruik wordt gemaakt van witregels om
alinea's te scheiden, zoals op Internet gangbaar is. De
vertaling, die als kernstuk van het boekje wordt gepresenteerd, voldoet zeker
als werkvertaling, maar kan niet gelden als een stilistisch geheel geslaagde
weergave van Cicero's tekst. Dat komt onder meer door stijlbreuken (termen als
bijvoorbeeld 'snoepen', 'geheimpje verklappen', 'wegmoffelen', 'de bal misslaan'
en 'party's' vallen uit de toon) en enkele Vlaamse eigenaardigheden. Het
siert de vertaler dat hij enthousiast is over de tekst, maar het pleidooi voor
de rede (oorspronkelijk de tekst van een lezing) is wel erg particulier van
aard. Deze bijdrage had zeker nadere aanpassing verdiend alvorens in druk te
verschijnen. Bovendien valt op dat hier, zoals ook in het meer analyserende
betoog van Deneire, weinig ruimte wordt gelaten voor kritiek op Cicero en zijn
strategie. Pas in de boeiende slotbeschouwing van Toon Van Houdt worden ook
verfrissend relativerende opmerkingen gemaakt over het belang van deze tekst.
Van Houdt gaat verder onder meer in op 'politiek als podiumkunst' en op de
lichaamstaal van Romeinse redenaars. Hoewel
het boekje niet in alle opzichten geslaagd lijkt, is het een welkome publicatie.
Vooral docenten die de Pro Archia behandelen zullen zeker hun voordeel
kunnen doen met dit gevarieerde materiaal. Een
uitgeef-technisch punt tot slot: de Leuvense Aulos-reeks bevat bruikbare,
praktische uitgaven, maar is in Nederland lastig bereikbaar. De delen zouden
minstens voorzien moeten worden van ISBN-nummers of via een Nederlandse rekening
te bestellen moeten zijn. Eventueel zou het materiaal ook via een website ter
beschikking kunnen worden gesteld. Bestellen (in Vlaanderen): EUR 10,- overmaken op rekening 734-0111593-52 van K.U. Leuven - Kleio, onder vermelding van 'Pro Archia' latest
changes here:
30-07-2012 16:01 |
|