VincentHunink.nl

recensie van:
Aristoteles, Retorica, vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Marc Huys, Historische Uitgeverij, Groningen 2004;

tekst gepubliceerd in: Streven 72, 2005, 665-666

Het grote Aristoteles-vertaalproject van de Historische Uitgeverij heeft al enkele kloeke delen opgeleverd, onder meer van de welbekende Ethica. Onlangs verscheen in dezelfde fraaie en kleurrijke uitvoering een vertaling van de Retorica door de Leuvense hoogleraar Marc Huys. Het is de eerste Nederlandse vertaling van dit belangrijke werk, en dat is op zichzelf al een heuglijk feit.

Aristoteles' traktaat over de welsprekendheid, geschreven in het midden van de 4e eeuw v.Chr., is geen praktisch handboek voor het opzetten van speeches of de opleiding van een redenaar (zoals het handboek van de Romein Quintilianus, enkele jaren geleden bij dezelfde uitgever vertaald door Piet Gerbrandy). De Griekse filosoof heeft een wijsgerig verantwoorde retorica op het oog en richt zich daarom op een wetenschappelijke analyse van al het materiaal voor redeneringen. Zo maakt hij een onderscheid in politieke toespraken, gelegenheidstoespraken en toespraken voor de rechtbank. Dat is een zinnige categorisering, die universele geldigheid heeft gekregen. Ook besteedt Aristoteles veel aandacht aan alle emoties die mee kunnen spelen en waar de redenaar rekening mee moet houden. Verder is er veel aandacht voor het karakter van de spreker, de basis-overtuigingsmiddelen in een betoog, en de vereiste vormen van taalgebruik.

De directe toepasbaarheid van Aristoteles' betoog voor aspirant-redenaars is gering, al was het maar omdat zijn tekst doorgaans niet sprankelend of wervend is. Bestudering van het boek vergt dus een serieuze inspanning. Maar filosofisch gezien is deze vertaling beslist een nuttige uitgave, die een van de belangrijkste bronnen van de antieke retorica voor hedendaagse lezers ontsluit. Dat gebeurt in het boek bovendien met verschillende praktische hulpmiddelen (indexen, voetnoten, Griekse sleutelwoorden in de marge, glossarium). De vertaling zelf is helder en adequaat.

Vincent Hunink

Veel materiaal over de vertaling is te vinden via: www.retorica.be. Daar is tevens een eerdere versie van de vertaling raadpleegbaar.
 

latest changes here: 30-07-2012 16:01